استادیار گروه معماری دانشکدۀ فنی و مهندسی دانشگاه زنجان.، rahmanpour@znu.ac.ir
چکیده: (27 مشاهده)
بیان مسئله: بافت‌های تاریخی شهرهای ایران، به‌ویژه در مراکز شهری، با چالش‌هایی همچون فرسودگی کالبدی و تغییرات عملکردی مواجه هستند. برنامه‌های توسعۀ مرکز شهر با هدف ارتقای کیفیت فضاهای عمومی و تقویت کارکردهای شهری اجرا می‌شوند، اما برخی موجب اختلال در ساختار تاریخی و کاهش انسجام اجتماعی محلات می‌شوند. این پژوهش با هدف بررسی اثرات برنامه توسعۀ سبزه‌میدان زنجان در دو بعد کالبدی و عملکردی بر ساختار مرکز تاریخی و بافت پیرامونی آن انجام شده است.
روش تحقیق: روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعۀ موردی است. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اسناد و برنامه‌های توسعه به همراه بازدید میدانی و مشاهده رفتار افراد انجام و اطلاعات به‌دست‌آمده با روش تحلیل محتوا و استدلال منطقی موردبررسی قرار گرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های بررسی پروژه سبزه‌میدان زنجان نشان می‌دهد که هرچند این طرح با افزایش حضورپذیری، تعاملات اجتماعی و ارتقای کیفیت فضای شهری همراه بوده، اما با ایجاد فضاهای یکپارچه به‌جای شبکه خرد محله‌ای، سلسله‌مراتب تاریخی، مراکز محلات و فضاهای جمعی خرد را تضعیف کرده است. کاهش تنوع کاربری‌های اجتماعی، تجاری و مذهبی در سطح محلات و انتقال فعالیت‌ها به مرکز شهر، تمرکز عملکردی و افت حیات محله‌ای را در پی داشته و موجب اختلال در دسترسی محلی، کاهش امنیت و افزایش کاربران غیرمحلی شده است. بااین‌حال، مداخلات بخش جنوبی همچون پیاده‌راه‌سازی و احیای سبزه‌میدان، با بهبود دسترسی شهری و تقویت ارتباط بصری، حضورپذیری و فعالیت‌های اجتماعی در مقیاس فرامحله‌ای را تقویت کرده است.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش تأکید دارد که موفقیت برنامه‌های توسعه در بافت‌های تاریخی مستلزم توازن میان ملاحظات کالبدی و عملکردی، حفظ پیوندهای اجتماعی محله‌ای و تقویت کیفیت زیست است. این مطالعه نشان می‌دهد که مداخلات مکان‌محور و توجه به مؤلفه‌های توسعۀ مکان‌مند، می‌تواند ضمن ارتقای عملکرد شهری، به حفظ انسجام بافت تاریخی کمک کند.
روش تحقیق: روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعۀ موردی است. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اسناد و برنامه‌های توسعه به همراه بازدید میدانی و مشاهده رفتار افراد انجام و اطلاعات به‌دست‌آمده با روش تحلیل محتوا و استدلال منطقی موردبررسی قرار گرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های بررسی پروژه سبزه‌میدان زنجان نشان می‌دهد که هرچند این طرح با افزایش حضورپذیری، تعاملات اجتماعی و ارتقای کیفیت فضای شهری همراه بوده، اما با ایجاد فضاهای یکپارچه به‌جای شبکه خرد محله‌ای، سلسله‌مراتب تاریخی، مراکز محلات و فضاهای جمعی خرد را تضعیف کرده است. کاهش تنوع کاربری‌های اجتماعی، تجاری و مذهبی در سطح محلات و انتقال فعالیت‌ها به مرکز شهر، تمرکز عملکردی و افت حیات محله‌ای را در پی داشته و موجب اختلال در دسترسی محلی، کاهش امنیت و افزایش کاربران غیرمحلی شده است. بااین‌حال، مداخلات بخش جنوبی همچون پیاده‌راه‌سازی و احیای سبزه‌میدان، با بهبود دسترسی شهری و تقویت ارتباط بصری، حضورپذیری و فعالیت‌های اجتماعی در مقیاس فرامحله‌ای را تقویت کرده است.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش تأکید دارد که موفقیت برنامه‌های توسعه در بافت‌های تاریخی مستلزم توازن میان ملاحظات کالبدی و عملکردی، حفظ پیوندهای اجتماعی محله‌ای و تقویت کیفیت زیست است. این مطالعه نشان می‌دهد که مداخلات مکان‌محور و توجه به مؤلفه‌های توسعۀ مکان‌مند، می‌تواند ضمن ارتقای عملکرد شهری، به حفظ انسجام بافت تاریخی کمک کند.
شماره‌ی مقاله: 3
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |