mokhles F, Mirza Hossein S. The Impact of Development Laws and Policies on Imam Khomeini Port and Its Adjacent City from the Qajar Era to the Present. JORS 2025; 3 (6)
URL:
http://jors-sj.com/article-1-83-fa.html
1- پژوهشکده نظر، تهران، خیابان آزادی، خیابان دکتر قریب، شماره 23
2- پژوهشکده نظر،
چکیده: (14 مشاهده)
بیان مسئله: این مقاله با تحلیل تطبیقی بیست سند ملی، منطقهای و ناحیهای مرتبط با توسعه بندر امام خمینی در استان خوزستان، به بررسی گسستهای ساختاری و مقیاسی در نظام سیاستگذاری توسعه بندر و شهر همجوار آن میپردازد. یافتهها نشان میدهند که اسناد ملی عمدتاً با نگاهی کلاننگر و بر پایه منافع فراملی، بندر امام را بهمثابه زیرساختی راهبردی در شبکه حملونقل و اقتصاد بینالملل تعریف کردهاند. در حالی که نقش و نیازهای جامعه محلی بهویژه شهر سربندر در این چارچوب نادیده گرفته شده است. اسناد منطقهای نیز از الگوی توسعه بالا به پایین تبعیت کرده و فاقد توجه به واقعیتهای زیستی مردم منطقه هستند. در سطح ناحیهای، سیاستگذاریها عمدتاً منفک از فرآیند بندری بوده و به گسست عملکردی-فضایی میان شهر و بندر دامن زدهاند. تحلیل ساختار فضایی سربندر نشان میدهد که این شهر نه بهعنوان یک شهر بندری، بلکه بهعنوان حاشیهای تابع و کارگری برای بندر شکل گرفته است. رشد عملکردی بندر در مقیاس ملی و بینالمللی، همزمان با حاشیهنشینی و محرومیت شهر، نوعی تعارض توسعهای میان دو پلان فضایی همجوار را رقم زده است.
سؤال پژوهش: در چارچوب تضادهای مقیاسی که برای توسعه شهر و بندر مطرحشده، چگونه میتوان نقش واقعی شهر سربندر را در الگوی توسعه بندر بازتعریف کرد؟
نتیجه: مقاله نتیجه میگیرد که تداوم این الگوی توسعهیافتگی نامتوازن، بدون بازنگری بنیادین در سیاستهای فضایی، سازوکار نهادی و مشارکتپذیری محلی، نهتنها بر نابرابریهای منطقهای خواهد افزود، بلکه ظرفیتهای بومی را در حاشیه نگاه خواهد داشت. بر این اساس، تحقق عدالت فضایی و انسجام نهادی در توسعه بندر، ضرورتی راهبردی تلقی میشود.
سرمقاله:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1404/5/7 | پذیرش: 1404/6/25 | انتشار: 1404/7/9