Dabirinezhad N, Tajlil A. An Investigation into Gender-Influenced Factors in the Formation of Spatial Structure in Vernacular Housing along the Coastal Regions of Hormozgan Province. JORS 2025; 2 (5) :76-91
URL:
http://jors-sj.com/article-1-46-fa.html
1- گروه معماری، دانشکدۀ فنی و مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- گروه معماری، دانشکدۀ فنی و مهندسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران، dabiri_72@yahoo.com
چکیده: (21 مشاهده)
تفاوتهای فرهنگی ناشی از اقلیمهای مختلف باعث شکلگیری فضاهای زیستی متنوعی شده است. کالبد خانه در هر دوره تحتتأثیر عوامل متعددی قرار میگیرد که هر یک نقش مهمی ایفا میکند. فضاهای معماری و نحوۀ استفاده از آنها بسته به نیازهای کاربران و عواملی که بر آنها تأثیر میگذارند، شکل میگیرند. مسکن پدیدهای است که از گذشته تا به امروز تداوم داشته و در هر دوره تحتتأثیر جامعه، اقلیم، فرهنگ و ساختار جنسیتی قرار گرفته است. این ویژگیها براساس واقعیتهای ذهنی و اجتماعی از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. جنسیت بهعنوان نشانگر هویت اجتماعی و فرهنگی زن و مرد در جامعه، تأثیر زیادی بر نحوۀ شکلگیری فضاهای خانه دارد. موقعیت مکانی هر یک از فضاهای جنسیتی در خانه، بیانگر ویژگیهای فرهنگی ساکنان و باورهای اجتماعی آنها نسبت به جنسیت زن و مرد است. نحوۀ استفاده از فضا توسط زن و مرد با توجه به جنسیت و ارتباطات فضایی، میتواند ساختار فضایی خاصی را ایجاد کند. زن و مرد از دیرباز نقشهای مختلفی در جوامع ایفا کردهاند و این تفاوتها در ویژگیهای فضاهای مورد استفاده آنان تأثیرگذار بوده است. هدف این پژوهش بررسی تأثیر نقش جنسیت بر شکلگیری ساختار فضایی مسکن بومی استان هرمزگان است. در راستای پاسخ به سؤال اصلی پژوهش، «جنسیت چگونه و در چه ابعادی بر سازمان فضایی خانههای بومی جنوب ایران (با تأکید بر دورۀ قاجار و پهلوی اول) تأثیرگذار بوده است؟». بهویژه، این پژوهش بهدنبال بررسی نقش زنان در تخصیص فضا، نوع استفاده از فضاهای عمومی و خصوصی و تأثیر عرف و سبک زندگی جنسیتی بر ساختار کالبدی خانههاست. ابتدا مطالعات نظری در زمینۀ انسانشناسی فضای خانه و سبک زندگی انجام و مؤلفههای مربوطه استخراج شده است. سپس با استفاده از برداشتهای میدانی و مطالعات مردمشناسی، شیوۀ زندگی ساکنان در خانههای بومی بررسی شده است. این مقاله با استفاده از روش پژوهش تطبیقی و نمونههای موردی، ساختار پلان مسکن بومی شهرهای ساحلی استان هرمزگان را تحلیل میکند.
سرمقاله:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي پذیرش: 1403/12/1 | انتشار: 1404/5/3